Viðskipta- og fjárfestingabankar

Hreiðar Már og fleiri tala nú um að Glitnir hafi haft lítið hlutfall af innlánum í starfsemi sinni og það hafi verið veikleiki þeirra miðað við hina stóru bankana.

Talað hefur verið um að skilja að fjárfestingabankastarfsemi og viðskiptabankastarfsemi rétt eins og gert var eftir kreppuna 1930 í Bandaríkjunum.  Geir Haarde hefur sagt að ástandið í þar sýni einmitt fram á að slíkur aðskilnaður sé slæmur.  Ástæðan sé sú að þannig standi fjárfestingabankarnir veikari því þeir hafi ekki það jafna tekjustreymi sem viðskiptabankarnir hafa.

Þetta hljómar allt mjög sennilegt, þ.e.a.s. það er mjög sennilegt að banki sem hefur digra sjóði af sparnaði landsmanna til umráða geti tekið áföllum í áhættustarfsemi sinni betur en banki sem hefur engan slíkan grunn.

En þá er spurningin sú hvort ekki beri að meta þessa virkni sparifjárins sparifjáreigendum til tekna en ekki einungis þeim áhættusæknu?  Er það gert?  Yrði raunsannur kostnaður við áhættustarfsemi ekki betur ljós með aðskilnaði á þessu tvennu?  Þá á ég við að ef þetta er aðskilið þá þýðir það ekki að fjárfestingabankar geti ekki tekið spariféð á langtímalánum af viðskiptabanka og nýtt skynsamlega við áhættustýringu sinnar starfsemi.  Munurinn væri bara sá að þannig væri gildi þess fyrir áhættustarfsemina metið að verðleikum.  Langtímalánin væru veitt á markaði þar sem margir aðilar kæmu að bæði framboði og eftirspurn.   Þetta væri einnig hreinlegra að því leyti að þá væri viðskiptabankinn hagsmunagæsluaðili sparifjáreigenda meðan fjárfestingabankinn væri hagsmunagæsluaðili þeirra sem taka vildu meiri áhættu með sína fjármuni.  Gallinn er samt auðvitað sá að fyrirtæki hafa alltaf hærri Herra en viðskiptavinina, þ.e.a.s. eigendurna, en miðað við að samkeppni ríki þá ættu sparifjáreigendur að sjá virði þeirra þolinmóða fjármagns metið að verðleikum í hærri vöxtum heldur en þegar bankar geta haft þá tryggingu sem þetta er áhættustarfsemi þeirra sér að kostnaðarlausu en þó gripið hennar til ef eitthvað bjátar á.  Það er það sem orð Hreiðars Más og Geirs Haarde raunverulega þýða, ekki satt?

Í fljótu bragði sýnist mér að þetta gæti verið bót á núverandi kerfi.  Vissulega ekki róttæk, en ágætis byrjun.